اقتصاد دانش بنیان

گزارشی از نحوه سنجش خلاقیت در مدارس فصلی در استان فارس

خلاقیت در کمک به پیشبرد اهداف مختلف زندگی انسان امری مهم و ضروری است. پس از آن که پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که خلاقیت قابل آموزش است و می توان آن را با استفاده از روش های آموزشی خاص در افراد مختلف ارتقا داد و بهبود بخشید، مباحث مربوط به خلاقیت وارد مرحله جدیدی از بحث و پژوهش شد. پس از آن  پژوهشگران به دنبال ارائه راهکاری برای سنجش خلاقیت بودند. به دلیل سلیقه ای بودن تعریف های ارائه شده برای خلاقیت، یافتن راهی برای سنجیدن آن دشوار است. با توجه به این امر، مدل هایی ارائه شده است که می توان به مدل گیلفورد (1967) اشاره کرد که خلاقیت را با در نظر گرفتن فاکتورهای سازنده آن (سیالی، بسط، ابتکار و انعطاف پذیری) می سنجید. هرکدام از این مدل ها با نقدهایی در بعد آموزشی و سنجشی روبه رو شدند که گاه روایی و پایایی آن ها را با مشکل روبه رو می کردند. در این نوشتار به دنبال آن هستیم تا به ارائه گزارشی از نحوه سنجش خلاقیت دانش آموزان شرکت کننده در مرحله اول مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی بنیاد نخبگان فارس بپردازیم. از این رو، در بخش های مختلف این نگارش به مبانی علمی و اجرایی این مدارس که منجر به آموزش و سنجش خلاقیت و در نهایت استعدادیابی دانش آموزان می شود، می پردازیم.

حیات و زوال جامعه

استفاده از مبانی خلاقیت و به طور کلی خلاق بودن می تواند زمینه ساز زندگی پویا و بانشاط برای انسان ها و جامعه باشد (جرجانی، 1387). نظام آموزشی در هر کشور می تواند نقش ویژه و خاصی در پرورش خلاقیت درجامعه ایفا کند (شهرآرای، 1375). با توجه به این امر، نظام آموزشی که خود پایه ها و اصول خلاقانه داشته باشد، می تواند با ارائه نقش زایشی و تولیدی به افراد، در جهت خلاق کردن ایشان برآید. این امر از آن چنان اهمیتی برخوردار است که برخی از پژوهشگران حیات و زوال جامعه را در گرو خلاقیت و پرورش آن می دانند (حسینی، 1386). خلاقيت همچنین مي تواند موجب کاهش مشکلات اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي شود. از اين رو است که نقش نظام آموزشي در ترويج خلاقيت بسيار پررنگ می شود (شهرآراي، 1375). جرجاني (1387) بر این باور است که خلاقيت باعث پويايي و توسعه فرهنگ، اقتصاد و اجتماع مي شود. حال آن که پیشبرد اين عوامل موجب ارتقای سطح شادکامي نیز مي شود.

آموزش و پرورش سنتي همواره به دليل به کار نبستن برنامه هاي خلاق و به طور کلي فراهم نکردن زمينه هاي رشد و پرورش خلاقيت مورد انتقاد صاحب نظران بوده است (رجبی و همکاران، 1394). از اين رو محققاني هم چون مللو (1996) بر اين باورند که با تغيير برنامه هاي سنتي مدارس به سمت برنامه هاي آموزشي خلاق و غني سازي محيط آموزشي مي توان شاهد پرورش افراد خلاق بود. در آموزش خلاقيت، سيستم آموزشي زمينه هايي را فراهم مي کند که در آن فراگیر خود دست به طرح جديد مي زند و نوآوري مي کند. اين برنامه ها فراگیران را تشویق به برنامه ريزي و ايجاد طرح جديد مي کند تا بتوانند پاسخ هاي صحيحي را به مسائل پيش رو ارائه دهند. در حالي که در آموزش و پرورش سنتي، افراد در معرض مطالب از پيش تعيين شده قرار مي گيرند.

سنجش خلاقیت یکی از مباحثی است که در بعد استعدادیابی می تواند بسیار مهم باشد. گيلفورد (1967) چهار فاکتور اصلي تشکیل دهنده خلاقیت را سيالي، انعطاف پذيري، ابتکار و بسط معرفي مي کند. در تعريف گيلفورد سيالي به تعداد ايده ها، ابتکار منحصربه فرد بودن ايده ها، انعطاف پذيري به تنوع ايده ها و بسط به جزئيات ايده برمي گردد. براساس گفته پژوهشگرانی همچون لانگ و پنگ (2015) و پیفر (2012) فاکتورهای زیادی همچون نوع جامعه، تجارب کسانی که ارزشیابی را در امر خلاقیت انجام می دهند و آموزش های ارائه شده در بحث خلاقیت می تواند دخیل باشد. حال آن که براساس ویژگی های جامعه شناختی یک جامعه سنجش خلاقیت می تواند متفاوت باشد. از مزایای سنجش خلاقیت آن است که افراد می توانند در مسیرهایی که خود را خلاق تر می بینند، قرار داده شوند و به اهداف خود برسند.

مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی که به همت بنیاد نخبگان فارس از سال 1394 برگزار می شود، از لحاظ آموزشی ماهیتی فرایندی و پروژه محور دارد. این مدارس با محوریت بهبود توانایی خلاقیت دانش آموزان و آموزش مهارت های مغفول در نظام آموزشی، در شهرهای مختلف استان فارس برگزار شده یا در حال برگزاری است. بر این اساس در کلیه این مراحل سنجش خلاقیت به دو صورت تکوینی و تراکمی (ترجمه تحت اللفظی) صورت می گیرد که در بخش های دیگر به ارائه آن ها می پردازیم.

مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی

- ساختار آموزشی (مرحله نخست)

از لحاظ ساختار آموزشی مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی در چهار مرحله برگزار می شود که در مرحله اول و دوم آن دانش آموزان تحت آموزش های کارگاهی ویژه ای قرار می گیرند و در مرحله سوم و چهارم به انجام پروژه های خود همت می گمارند و درصدد ارائه آن برمی آیند. هدف از این نگارش بررسی شیوه سنجش در مرحله اول مدرسه فصلی خلاقیت و ایده پردازی است که در زیر به آن می پردازیم.

در مرحله نخست از این طرح دانش آموزان فرصت این را خواهند یافت تا با نخبگان استان که به عنوان مدرس به این مدارس اعزام می شوند، به گفت و گو بپردازند. به صورت عملی این مرحله از مدرسه شامل کارگاه هایی با محوریت ایده پردازی، خلاقیت، تفکر و سنجش خلاقیت خواهد بود. در انتهای مدرسه فصلی پروژه هایی از قبیل دفترچه ایده پردازی به دانش آموزان معرفی خواهد شد و دانش آموزان فرصت خواهند داشت با انجام این پروژه ها برای شرکت در مرحله دوم طرح آماده شوند. در پروژه دفترچه ایده ها دانش آموزان برای تمرین مشاهده گری و ایده پردازی در مدت دو هفته یک دفترچه را در تمام مدت با خود همراه دارند و مشاهدات خود در رابطه با مشکلات محیط پیرامون خود را در آن ثبت می کنند و ایده هایی را که برای حل هر کدام از مشکلات به ذهنشان می رسد می نویسند. این پروژه تفکر، خلاقیت، ایده پردازی و سنجش ایده ها را از طرف دانش آموزان می طلبد. کارگاه هایی که در مرحله اول برگزار می شود شامل کارگاه های مشاهده و ایده پردازی، تفکر جانبی، طوفان ذهن، سنجش خلاقیت و ارزش آفرینی است که در زیر توضیح هرکدام آورده شده است. لازم به ذکر است که این توضیحات به طور دقیق از زبان مدرسان دوره ها بیان می شود.

کارگاه مشاهده و ایده پردازی: در این کارگاه، دانش آموزان با مفهوم ایده پردازی آشنا می شوند و در فعالیت های عملی به ارائه ایده های مربوط با محیط پیرامون خویش می پردازند. از جمله فعالیت های مطرح شده در این کارگاه، تمرین مشاهده آزاد، مشاهده با توجه به خصوصیات اجسام، یافتن روابط غیرمتداول، نقشه نگاری ذهن و ایده پردازی گروهی و مشاهده انتزاعی را می توان نام برد. در انتهای کارگاه دانش آموزان به گروه های چند نفره تقسیم می شوند و با استفاده از مهارت های به دست آمده در فعالیت های ذکر شده به همفکری برای یافتن راه حل در مورد یکی از چالش های بزرگ همت می گمارند.

کارگاه تفکر و اندیشه ورزی: در ارائه این کارگاه به طور کلی اهداف زیر دنبال خواهد شد:

1- توجه مخاطب را به محیط اطراف خود جلب کند و به او نشان داده شود که با نگاه ساده تر به علوم که گاهی ممکن است پیچیده به نظر رسد، می توان ایده های کاربردی و جالب پروراند.

2- برای پروراندن یک ایده در بسیاری مواقع نیازی نیست به پایه ترین موضوع برگردیم و با داشته ها می توان ایده خود را پرورش داد.

3- به ایده ها از دیدگاه های مختلف از جمله کاربردهای مثبت و منفی نگریسته شود.

 4- مخاطب درباره شرایط محیط اطراف خود دغدغه مند شود.

این کارگاه از سه بخش ایده پردازی و طوفان ذهن، توجه به نتایج بد و خوب ایده ها و چند مثال از استفاده نادرست از ایده های گذشتگان (ایده ها در گذر زمان) تشکیل شده است.

در بخش اول (ایده پردازی) با ارائه چند مثال از فناوری های روز و در برخی موارد پیچیده با توضیح این مثال ها و ساده سازی آن ها از دانش آموزان خواسته می شود که برای این فناوری ها ایده پردازی کنند و ایده های خود را برای استفاده های مختلف از این فناوری ها بیان کنند. این فعالیت مصداقی است از مشاهده فعال و طوفان ذهن در معنای ایده پردازی آزاد در زمان محدود. در بخش دوم (توجه به عواقب خوب و بد ایده ها) با ارائه مباحث مختلف مهندسی و روانشناسی از دانش آموزان خواسته می شود که برای این مباحث ایده استفاده درست و نادرست را بپرورانند و آن را مطرح کنند و در قسمت آخر (چند مثال از استفاده نادرست از ایده های گذشتگان) دغدغه های امروز جهان و به ویژه ایران بیان می شود و به  نوعی نشان داده می شود که نتایج استفاده نادرست از ایده ها به چه نقطه ای ختم می شود.

کارگاه تفکر موازی (شش کلاه تفکر): در کارگاه تفکر موازی دانش آموزان با بررسی گزاره ها از طریق نگاه کردن به ابعاد مختلف هر گزاره آشنا خواهند شد. در مهارت شش کلاه تفکر هر بعد به اصطلاح با یک کلاه مدلسازی می شود که به صورت زیر تعریف و بررسی می شود:

تفکر با کلاه آبی: کنترل تفکر و تمرکز

تفکر با کلاه سفید: حقیقت ها، آمار و ارقام

تفکر با کلاه قرمز: جایگاه هیجان در اندیشه

تفکر با کلاه سیاه: مضمون و روند بحث؛ گذشته و آینده

تفکر با کلاه زرد: طیف مثبت (دلایل و حمایت منطقی)

تفکر با کلاه سبز: (تفکر خلاقانه)

 کارگاه سنجش خلاقیت: امروزه سنجش را به عنوان راه   حلی برای ارتقای یادگیری می دانند. این امر در مورد آموزش خلاقیت نیز صدق می کند. در کارگاه سنجش به اصول و چگونگی سنجش پرداخته شد. در این کارگاه چیستی سنجش ارائه می شود و دانش آموزان با شیوه های مختلف سنجش آشنا می شوند. پس از آن سنجش خلاقیت آموزش داده می شود و دانش آموزان یاد می گیرند که چگونه خود - ارزشیابی و دیگر - ارزیابی از کارهای خود داشته باشند. پس از آن در فعالیت تصویر - واژه شرکت می کنند. این فعالیت به این شیوه است که هر گروه می بایست کلمه ای را که در اختیار آن ها گذاشته می شود، به تصویر درآورد و سپس ارزیابی کند. در نهایت دانش آموزان تصویرهای کشیده شده توسط گروه های مختلف را ارزیابی می کنند و از این طریق با معیارهای علمی خلاقیت و راهکارهای سنجش آن آشنا می شوند.

 کارگاه طوفان ذهن: «این کارگاه از سه بخش شامل آموزش نقشه ذهن، طوفان ذهن و معرفی فناوری و تفکر واگرا در ایده پردازی و تمرین عملی نقشه ذهن تشکیل شد. در بخش اول با استفاده از روش های ساده، اما کاربردی سعی بر آن بود تا به دانش آموزان آموزش داده شود چطور از نقشه ذهن استفاده کنند. طی این بخش کاربردها به شکل انتزاعی و عینی بیان می شد و تلاش بر آن بود تا دانش آموزان بتوانند ضرورت آموختن این روش را دریابند. در بخش بعد با استفاده از نمودهای عینی فناوری کلید مشاهده فعال و طوفان ذهن زده می شد و تلاش می کردیم بتوانیم دانش آموزان را تا حد ممکن از کلیشه های ذهنیشان درباره فناوری دور کنیم و فناوری و نوآوری را از پدیده ای دور از دسترس به یک پدیده روزمره که مستلزم فعالیت ذهنی و تفکر واگراست، تبدیل کنیم. در نهایت برای تعمیق آموخته های دانش آموزان با در اختیار قرار دادن طیف گسترده ای از ابزارها از آن ها خواسته می شد برای یکی از فناوری های جدیدی که در اختیار آن ها قرار داده شده، در قالب فعالیت تیمی ایده پردازی کنند. طی این مرحله دانش آموزان توسط مدرسان کارگاه راهنمایی می شدند و اشکالات احتمالی آنان رفع می شد؛ گاه لازم بود جرقه ایده ای برای آنان زده شود و گاه لازم بود پویایی گروهی توسط مدرس بررسی شود و تغییر یابد.

در این بخش دانش آموزان موظف بودند در نهایت و با محدودیت زمانی خاص نقشه ذهنی را برای یک فناوری که به قید قرعه به آنان ارائه  شده است، ترسیم کنند. معیارهای ارزیابی نقشه ذهن با استفاده از ویدئو پروژکتور پیش چشم گروه ها قرار داشت.» (توضیحات نقل شده از مدرس)

سنجش تکوینی

با ورود دانش آموزان به مرحله اول فرایند سنجش در بعد خلاقیت، ایده پردازی و تفکر آغاز می شود. مرحله اول که پیش تر به تبیین کارگاه های آن پرداختیم، بر مهارت های عام خلاقیت تاکید دارد. در این راستا مدرسین کارگاه ها با ارائه مطالب به گونه ای فرایندی درصدد سنجش دانش آموزان برمی آیند. همچنین در هر کارگاه تیم دو نفره ارزشیابی و روانشناسی وجود دارد که به سنجش دانش آموزان در موارد مربوط به مطالب کارگاهی می پردازند. از این رو، بعد از اتمام این مرحله گزارش هایی از میزان خلاقیت و فاکتورهای وابسته آن برای هر دانش آموز توسط مدرسین و تیم ارزشیابی ارائه می شود که در سنجش نهایی بسیار کمک کننده است.

امروزه دیگر فرایند آموزش و سنجش را جدا از هم نمی دانند، بلکه آن ها را با ماهیتی تجمیع شده در برنامه های آموزشی در کنار هم قرار می دهند (ان جی، 2014؛ بری، 2008). اصولا سنجش به سه هدف انجام می شود. اولین هدف «سنجش آموخته ها» است که به رتبه بندی دانش آموزان بر اساس یادگیری آن ها از مطالب تدریس شده می پردازد و به مدرس این امکان را می دهد که نقاط ضعف و قوت دانش آموزان را بشناسد. دوم هدف که با عنوان «سنجش برای آموزش» از آن یاد می شود، به صورت فرایندی موجب کنار هم قرارگیری سنجش و آموزش می شود و از این طریق بازخوردهایی را به دانش آموزان ارائه می دهد که می تواند موجب رشد ایشان در موارد آموزش داده شده شود. سومین هدف سنجش را «سنجش به عنوان یادگیری» می دانند که موجب رشد فراشناختی در دانش آموزان می شود و براساس آن دانش آموزان می توانند یادگیری خود را جهت بدهند. در سنجش تکوینی مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی از ترکیب دو نوع سنجش برای آموزش و سنجش برای یادگیری استفاده می شود. باید گفت که در این مرحله از مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی سهم آموزش بیشتر از سنجش است که موجب آن می شود تا از دو روش تکوینی اشاره شده استفاده کنیم. با توجه به این، هم به سنجش دانش آموزان در فرایند آموزشی می پردازیم، هم بازخورد تصحیحی و آموزشی به ایشان ارائه می دهیم و هم مهم تر از آن موجب رشد مهارت های فراشناختی دانش آموزان می شویم.

با ارائه مثالی از یکی از کارگاه های مرحله نخست مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی به روشن کردن مطلب کمک می کنیم. کارگاه مشاهده و ایده پردازی از اصلی ترین کارگاه هایی است که در مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی برای دانش آموزان ارائه می شود. اهمیت این کارگاه به آن دلیل است که پژوهش های بسیاری به رابطه مستقیم مشاهده، ایده پردازی و خلاقیت پرداخته اند. در این کارگاه پس از ارائه آموزش ها در مورد مشاهده و ایده پردازی، فعالیت هایی پروژه محور صورت می گیرد که با برنامه های سنجشی همراه خواهد بود و موجب شناخت تکوینی مدرس از دانش آموز می شود، رشد مهارت های فراشناختی دانش آموز را ایجاد می کند و بازخوردهای آموزشی مناسب ارائه می شود. یکی از فعالیت هایی که در کارگاه مشاهده و ایده پردازی انجام می شود، مشاهده انتزاعی است. در این فعالیت از دانش آموزان خواسته می شود با در نظر گرفتن آموزش های ارائه شده به مشاهده انتزاعی بپردازند. با استفاده از اصول تئوری موقعیت (تيراد و گالوز، 2007) دانش آموزان خود را در مکانی که قبلا آن جا را بارها بازدید کرده اند، قرار می دهند و به مشاهده و بیان مشکلات آن می پردازند. این فعالیت به دلیل در برگرفتن مشاهده و ایده پردازی و سنجش ایده ها از طرف دانش آموزان به صورت انتزاعی موجب رشد مهارت های فراشناختی ایشان می شود. از طرفی نیز دانش آموزان در فرایند سنجش مدرس قرار می گیرند که هم به صورت تکوینی به ارائه بازخوردهای آموزشی می پردازد و هم دانش آموزان را می سنجد. در تمامی کارگاه های مرحله نخست مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی سنجش تکوینی توسط مدرسان دوره انجام می شود و نتایج آن برای استفاده های بعدی جمع آوری می شود. 

سنجش تراکمی

بعد از اتمام مرحله نخست برای دانش آموزان پروژه ای طراحی می شود. همان طور که گفته شد کارگاه های مرحله اول درمورد مشاهده و ایده پردازی، انواع تفکر و خلاقیت هستند. بر این اساس، پروژه ای که به دانش آموزان داده می شود این است که دفترچه مشاهده و ایده پردازی درست کنند. این دفترچه تمامی فاکتورهای آموزش داده شده در مورد خلاقیت، مشاهده، ایده پردازی و تفکر را در برمی گیرد، چراکه دانش آموزان باید در مدت زمانی مشخص مشکلات محیط اطراف خود را مشاهده کنند و برای برطرف کردن آن ها ایده پردازی کنند. این دفترچه ها با روش های کاملا علمی مورد نحوه سنجش قرار می گیرد که در زیر به توضیحاتی در این باره می پردازیم.

ساختار دفترچه «مشاهده و ایده پردازی»: از آن جا که از دانش آموزان خواسته می شود که خودشان دفترچه مشاهده و ایده پردازی برای انجام پروژه هایشان درست کنند، میزان 20 نمره از 100 نمره به خلاقیتی که ایشان در ساخت دفترچه خودشان انجام داده اند، اختصاص داده خواهد شد. از این رو، برآیندی از نمراتی که داوران به دفترچه می دهند، میزان این نمره را مشخص می کند. این برآیند شامل ساختار و استفاده از خلاقیت در ساخت دفترچه را شامل می شود.

تعداد مشاهده و ایده: پژوهش ها نشان می دهد که بین تعداد مشاهدات و تعداد ایده هایی که یک فرد در مورد موضوع خاصی دارد و خلاقیت رابطه مستقیم وجود دارد. با توجه به این، هرچه تعداد مشاهدات و ایده های فرد بیشتر باشد، فرد از میزان خلاقیت بالاتری برخوردار است (نلسون و همکاران، 2009). همچنین پژوهش ها نشان می دهند که ارائه ایده به میزان بالاتری از توانایی شناختی و فراشناختی نیاز دارد. بر این اساس، افرادی که ایده های بیشتری برای موضوعات مختلف دارند، می توان افراد خلاق تری دانست. از این رو در معیار سنجش دفترچه ها تعداد ایده ها نمره بالاتری نسبت به تعداد مشاهدات به خود اختصاص می دهند. در این معیار تعداد ایده ها 30 نمره و تعداد مشاهدات 10 نمره دارند که براساس معیار صفر تا 30 و صفر تا 10 برای هر دفترچه ارائه می شود.

نو بودن ایده ها، تنوع در ایده ها وکاربردی بودن آن ها: به منظور بررسی ایده های دانش آموزان از نقطه نظر کیفی سه فاکتور دیگر در چارچوب ارزشیابی ایده ها قرار دارند که شامل نو بودن، تنوع و کاربردی بودن ایده هاست. این سه فاکتور با ایده پردازی دارای رابطه ای هستند (نلسون و همکاران، 2009). نو بودن ایده به این موضوع می پردازد که دانش آموز به صورت الگوریتمی از پدیده ها استفاده نکرده باشد. این بدان معناست که دانش آموز صرفا چیزی را کپی نکرده باشد و ایده اش نو باشد. در بعد تنوع به این امر می پردازیم که دانش آموز تا چه حدی در مورد پدیده ها و مشکلات مختلف به ایده پردازی پرداخته است. در نهایت کاربردی بودن ایده به میزان عملیاتی بودن ایده می پردازد که در صورت تایید ایده فرد تا چه میزان می تواند آن را تولید کند. نو بودن ایده، تنوع در ایده ها و کاربردی بودن ایده ها به ترتیب 20، 10 و 10 نمره را از کل نمره دفترچه مشاهده و ایده پردازی به خود اختصاص می دهند.

پایایی سنجش مشاهدات و ایده پردازی: یکی از مشکلاتی که در پایایی سنجش موضوعاتی که نیاز به تحلیل محتوا دارند وجود دارد، سلیقه ای عمل کردن داور است (اری و همکاران، 2014). با توجه به این موضوع چند راه حل برای افزایش پایایی سنجش تراکمی انجام می شود. اولین راه حل این است که بیش از دو داور بررسی دفترچه های دانش آموزان را بر عهده داشته باشند. علاوه بر آن با انجام تمرین های تخصصی بر روی ضوابط مورد بحث و آموزش به داوران به ارتقای همسویی داوران کمک می شود. در نهایت نیز با انجام تست های پایایی بین ارزیابان از میزان همسویی داوران مطلع می شویم.

نتیجه گیری

مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی که به همت بنیاد نخبگان فارس انجام می شود، در پی آن است تا به اعتلای خلاقیت، تفکر و ایده پردازی در دانش آموزان متوسطه اول کمک کند. از این رو با برگزاری کارگاه هایی در زمینه های یادشده به سوی این اهداف قدم برمی دارد. در این میان موضوع سنجش بسیار مهم است، چراکه براساس سنجش صحیح می توانیم در شناسایی ضعف ها و بهبود روش آموزشی قدم برداریم و در نهایت نیازهای دانش آموزان را به درستی بشناسیم و در جهت برآوردن آن نیازها عمل کنیم.

کمیته علمی مدارس فصلی خلاقیت و ایده پردازی در حال حاضر از روش های نوین سنجش تکوینی و تراکمی بهره می برند که با اهداف آموزشی این مدارس همسو است و می تواند شناخت کاملی از دانش آموزان را در اختیار مجریان این طرح قرار دهد. تلاش تیم سنجش این مدارس در راستای ارتقا و بهبود شرایط سنجش است از آنچه هم اکنون در حال اجراست. این تیم درصدد است با بهره گیری از متخصصان سنجش به ارائه راهکارهای جدید در این باره بپردازد. آنچه مسلم است این است که با پاسخ های مثبتی که از انجام پژوهش های سنجش و ارزیابی شیوه هایی که هم اکنون از آن ها استفاده می شود، دریافت می کنیم، نشان دهنده درستی مسیر است. هر چند می توان به بهبود آن امیدوار بود.

منابع

جرجاني، عبدالرحمن (1387). خلاقيت در آموزش و پرورش (تهديدها، فرصت ها و ارائه راه حل هاي پيشنهادي). ماهنامه اجتماعي، اقتصادي، علمي و فرهنگي کار و جامعه، ش 33، 58-61.

حسيني، افضل السادات (1386). بررسي تاثير برنامه آموزش خلاقيت معلمان بر خلاقيت پيشرفت تحصيلي و خودپنداره دانش آموزان. فصلنامه نوآوري هاي آموزش، س 6 (32)، 148-167.

رجبی باغدار، ا.، مهرام، ب.، کارشکی، ح. و کرمی، م. (1394). جایگاه پرورش خلاقیت در برنامه درسی قصد شده آموزش و پرورش دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران: هست ها و بایدها. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، ش 22، 71-94.

شهرآراي، مهرناز (1375). آموزش و پرورش مطلوب در آستانه سده بيست و يکم. پژوهش هاي تربيتي، ج 4، ش 3 و 4، 112-128.

Ary, D., Jacobs, L. C., Sorensen, C. K., & Walker, D. (2014). Introduction to research in education (9th ed.). London:

Wadsworth

Ary, D., Jacobs, L. C., Sorensen, C. K., & Walker, D. (2014). Introduction to research in education (9th ed.). London:Wadsworth

Berry, R. (2011). Assessment trends in Hong Kong: Seeking to establish formative assessment in an examination culture. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 18(2), 199-211.

Guliford. J. P. (1967). The nature of human intelligence. Mc Grahill. New York NY.

Long, H. & Pang, W. (2015). Rater effects in creativity assessment: A mixed-methods investigation. Thinking Skills and Creativity, 15, 13-25.

Mellou, E. (1996). Can creativity be nurturned in young children? Early child development and care. 119, 119-130.

Nelson, B. A., Wilson, J., Rosen, D., & Yen, J. (2009). Refined metrics for measuring ideation effectiveness. Design Studies, 30, 737-743.

Ng, E. M. (2014). Using a mixed research method to evaluate the effectiveness of formative assessment in supporting student teachers wiki authoring. Computers & Education, 73, 141-148

Piffer, D. (2012). Can creativity be measured? An attempt to clarify the notion of creativity and general directions for future research. Thinking Skills Creativity 7, 258-264. doi: 10.1016/j.tsc.2012.04.00

Tirado, F., & Gálvez, A. (2007). Positioning theory and discourse analysis: Some tools for social interaction analysis. Forum: Qualitative Social Research, 8(2). Art. 31. Retrieved from http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs0702317

منبع: مجله دانش بنیان